1-KONU ANLATIMI

                                                    VÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER
                                                                     
                                                                          HÜCRE

Tüm canlılar hücrelerden oluşur. Eğer hücrenin tanımını yapmak istersek hücrenin, canlıyı oluşturan aynı zamanda yapısal ve işlevsel özellik gösterebilen en küçük birim olduğunu söyleyebiliriz. Hücre 3 temel yapıdan oluşur. Bunlar; hücre zarı, çekirdek ve sitoplazmadır. Hücre zarı; hücreye şekil kazandırırken, çekirdek; hücreyi denetler. Sitoplazma ise hücre zarı ve çekirdek arasındaki yarı saydam sıvıyı oluşturan yapıdır. 

                                                                 Bitki ve Hayvan Hücresi

Organeller:

Ribozom: Tüm hücrelerde bulunan protein üreten moleküldür.

Golgi Cisimciği: Tükürük, ter, süt gibi salgı bezlerinde bulunarak salgı üreten organeldir.

Mitokondri: Hücrenin ihtiyacı olan enerjiyi üretir.

Lizozom: Hücre içi sindirimini yapan organeldir.

Endoplazmik Retikulum: Maddeleri taşıyan, sentezleyen ve depo eden organeldir.

Koful: Hücre içindeki atık maddeleri depolayan organeldir. 

Sentrozom: Hücre bölünmesi sırasında görev yapan organeldir.

Plastit: Bitki hücrelerinde bulunan organeldir.

                                            

                                                 DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ

Destek ve hareket sistemi, iskelet ve kas sistemi olmak üzere ikiye ayrılır.

İskelet sistemimiz bizi ayakta tutan ve vücudumuza şekil veren sistemdir. Bu sistemi oluşturan yapılar kemik, kıkırdak ve eklemdir.

-Kemiklerimiz; kısa kemik(el ve ayak bilek kemikleri), uzun kemik(kol ve bacak kemikleri), yassı kemik(kafatası, kürek kemikleri), düzensiz kemik(omur ve bazı yüz kemikleri).

-Kıkırdak; dayanıklı ve esnek bir yapıdır.

-Eklem; kemiklerin birbirleriyle bağlantı kurduğu kısımdır. Eklemler, oynar eklem, yarı oynar eklem, oynamaz eklem olmak üzere 3'e ayrılır.

Kas sistemimiz ise düz kas, çizgili kas ve kalp kası olmak üzere 3’e ayrılır. Peki kas sistemimizdeki kaslar ne işe yarar? Kas, iskeletimizin hareketini sağlayan yapıya denmektedir. Kas sistemimiz, düz kas, kalp kası ve çizgili kas olmak üzere 3’e ayrılmaktadır. 

Konunun pekişmesi için aşağıdaki videoyu izleyiniz.

                       Destek ve Hareket Sistemimizin Sağlığı İçin Ne Yapmalıyız?

Destek ve hareket sistemimizin ne olduğunu öğrendik. Şimdi de kemiklerimizin ve kaslarımızın sağlığını nasıl koruyacağımızı öğrenelim. 

1) Vücut duruşumuzu kontrol etmeliyiz. Sandalyede, sırada otururken dik durmalıyız. 
2) Yerden herhangi bir şey alırken dizlerimizi bükerek eğilmeliyiz. Ağırlığımızı belimize vermemeliyiz.
3) Ağır yük taşımamalıyız.
4) Düzenli olarak egzersiz yapmalıyız. Böylece hem kaslarımız gelişir hem de kaslarımız esnekliğini kaybetmez.

                                                         SOLUNUM SİSTEMİ

Yediğimiz besinlerimizin vücudumuza giren oksijen ile parçalanıp enerji elde edilmesine solunum denir. Bu solunum gazlarının yer değişimine yardımcı olan organlarımız solunum sistemini oluşturur.

Solunum Sistemini Oluşturan Yapı ve Organlar 

Burun: Hava burun yoluyla vücudumuza girer.

Yutak: Ağız ve burun boşluğuyla yemek ve soluk borusunun birleştiği yerdir.

Gırtlak: Soluk borusunun üst kısmıdır.

Soluk Borusu: Alınan havanın akciğerlere iletilmesini sağlar.

Akciğerler: Solunum sisteminin en önemli organıdır. Gazların yer değişimi burada gerçekleşir.

Soluk aldığımızda kaburgalar arası kaslarımız kasılır, diyafram kasımız düzleşir, göğüs boşluğumuz genişler. Böylece hava akciğerlerimize dolar. Soluk verdiğimizde ise kaburgalar arası kaslarımız gevşer, diyafram kasımız kubbeleşir, göğüs boşluğumuz daralır. Böylece hava akciğerlerden dışarı verilir.

                                      

                                                             DOLAŞIM SİSTEMİ

Canlılarda hücrelerdeki yaşamsal faaliyetlerin gerçekleşmesi için gerekli besinin oksijenin tüm hücrelere taşınması ve oluşan zararlı maddelerin, karbondioksit'in hücrelerden uzaklaşmasını sağlayan sisteme dolaşım sistemi denir.

Dolaşım sistemimiz kan, kalp ve damarlardan oluşur. Kalbimiz kasılıp gevşeyerek kanın damarlar içerisinde bütün vücudumuzda dolaşmasını sağlar. 

 Kanın Vücutta Dolaşımı 

                                                          Kan Grupları ve Kan Alışverişi

4 çeşit kan grubu vardır. Bunlar; A kan grubu, B kan grubu, AB kan grubu ve 0 kan grubudur. Kan grubu aynı olan insanlar birbirlerine kan verebilir.

                                                          Kan Bağışı

İhtiyaç duyulan kanın gönüllülük esasına dayanılarak verilmesine kan bağışı denir. Sizde 18 yaşınıza geldiğinizde ve gerekli şartları sağladığınızda kan bağışında bulunabilirsiniz.

KAVRAMLAR

Lizozom: Hucre ici sindirimini yapan organeldir.
Yutak: Agız ve burun bosluguyla yemek ve soluk borusunun birlestigi yerdir.

Endoplazmik Retikulum: Maddeleri tasıyan, sentezleyen ve depo eden organeldir.

Koful: Hucre icindeki atık maddeleri depolayan organeldir. 

Sentrozom: Hucre bolunmesi sırasında gorev yapan organeldir.

Plastit: Bitki hucrelerinde bulunan organeldir.

Gırtlak: Soluk borusunun ust kısmıdır.

Soluk Borusu: Alınan havanın akcigerlere iletilmesini saglar.

Akcigerler: Solunum sisteminin en onemli organıdır. Gazların yer degisimi burada gerceklesir.

Ribozom: Tum hucrelerde bulunan protein ureten molekuldur.

KAYNAKÇA

img.eba.gov.tr
fenokulu.net